Η Πράξη ΑΕΝαΟΝ συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης – ΕΤΠΑ) και από εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου, στο πλαίσιο του Προγράμματος Συνεργασίας INTERREG VI-A Ελλάδα–Κύπρος 2021–2027.
Η Πράξη εντάσσεται στον Ειδικό Στόχο RSO2.7 «Προστασία της φύσης και βιοποικιλότητα», στο Πεδίο Παρέμβασης 079 «Προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, φυσική κληρονομιά και φυσικοί πόροι, πράσινες και γαλάζιες υποδομές», της Προτεραιότητας 1 του Προγράμματος Συνεργασίας Interreg VI-A Ελλάδα–Κύπρος 2021–2027.
Στην Πράξη συμμετέχουν πέντε (5) εταίροι. Επικεφαλής Εταίρος είναι ο ΕΛΚΕ του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ), μέσω του Τμήματος Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας. Ο συνολικός προϋπολογισμός της Πράξης ανέρχεται σε 1.847.323,69 ευρώ.
Πέραν του ΕΛΜΕΠΑ, το οποίο συμμετέχει με τρία Τμήματα (Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας, Γεωπονίας και Κοινωνικής Εργασίας), στην Πράξη συμμετέχουν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, το Ίδρυμα Λαόνα (Κύπρος) και το Περιφερειακό Φυτώριο Νοτίου Αιγαίου.
Συντονίστρια και Επιστημονικά Υπεύθυνη της Πράξης ΑΕΝαΟΝ είναι η Δρ. Αντωνία Ψαρουδάκη, μέλος ΔΕΠ του Τμήματος Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας του ΕΛΜΕΠΑ.
Η Πράξη ΑΕΝαΟΝ αφορά στην ανάδειξη της διατροφικής αξίας αυτοφυών λαχανευόμενων ειδών και γηγενών καρποφόρων δέντρων, καθώς και στον ρόλο της ενσυνείδητης διατροφικής συμπεριφοράς στην προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Στην Περιφέρεια Κρήτης, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και την Κύπρο απαντάται μεγάλος αριθμός αυτοφυών εδώδιμων φυτικών ειδών, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παραδοσιακού διατροφικού προτύπου. Οι πληθυσμοί των ειδών αυτών δέχονται πιέσεις, είτε λόγω αλόγιστης συλλογής, είτε εξαιτίας ανθρωπογενών παρεμβάσεων και φυσικών καταστροφών. Λόγω της φυλογενετικής συγγένειας των ειδών μεταξύ Κρήτης, Αιγαίου και Κύπρου, καθώς και των κοινών απειλών που αντιμετωπίζουν, η υιοθέτηση μιας κοινής διακρατικής προσέγγισης κρίνεται επιβεβλημένη, σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, και παρουσιάζει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και αποτελεσματικότητα σε σχέση με αποσπασματικές, τοπικές παρεμβάσεις.
Βασικός στόχος της Πράξης ΑΕΝαΟΝ είναι η εκτός τόπου διατήρηση και αναπαραγωγή των αυτοφυών εδώδιμων ειδών, η καλλιέργειά τους και η αξιοποίησή τους σε αστικούς κήπους. Η προσέγγιση αυτή συμβάλλει στην προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων στα οποία αυτοφύονται τα είδη, ενισχύει τη βιωσιμότητα του μεσογειακού διατροφικού προτύπου και διαφυλάσσει τη διατροφική ταυτότητα των επιμέρους περιοχών. Παράλληλα, η εκτός τόπου διατήρηση επιτρέπει την ανάπτυξη καινοτόμων διατροφικών και άλλων προϊόντων με εξαιρετικά χαμηλό ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η δράση διατήρησης και καλλιέργειας των ειδών από το ΕΛΜΕΠΑ και τους συνεργαζόμενους φορείς θα συμβάλει ουσιαστικά στην ενίσχυση των επιστημονικών δεδομένων σχετικά με την προσαρμοστικότητα των ειδών στην κλιματική αλλαγή.
Ιδιαίτερης σημασίας πυλώνα της Πράξης αποτελεί η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού, με έμφαση στους αγρότες, τους κατοίκους των τοπικών κοινοτήτων και τους νέους, αναφορικά με τη διατροφική, οικολογική και πολιτισμική αξία των αυτοφυών εδώδιμων φυτών, ώστε να διασφαλίζεται η ορθολογική αξιοποίησή τους και η αποτελεσματική προστασία τους.
Στο πλαίσιο της Πράξης ΑΕΝαΟΝ διεξάγεται συστηματική έρευνα, παρακολούθηση και συμμετοχικός διάλογος με κοινότητες ανθρώπων που διατηρούν ακόμη παραδοσιακά και τοπικά διατροφικά και περιβαλλοντικά συστήματα γνώσεων, πρακτικών και πεποιθήσεων, συμβάλλοντας στη διαφύλαξη και μεταβίβαση της άυλης πολιτισμικής και οικολογικής κληρονομιάς.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Πράξη ΑΕΝαΟΝ, τους στόχους και τις δράσεις της, μπορείτε να επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα του Προγράμματος Συνεργασίας INTERREG VI-A Ελλάδα–Κύπρος στον ακόλουθο σύνδεσμο :https://greece-cyprus.eu/project/αεναον/